تا به حال با سیستم عامل لینوکس کار کرده اید؟ می‌دانید این سیستم چیست و چگونه کار می‌کند؟ سیستم عامل لینوکس در واقع یک سیستم عامل منبع باز (OS) است. سیستم عامل، نرم افزاری است که مستقیماً مدیریت سخت‌افزار و منابع سیستم مانند پردازنده و حافظه ذخیره سازی را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستم عامل وجود دارد، اما قبل از آن که با لینوکس آشنا شوید، لازم است که به خوبی با وظایف یک سیستم عامل آشنا شوید.
در یک پاسخ کلی باید اشاره کنیم که سیستم عامل واسط برنامه‌ها و سخت افزار است و ارتباط بین تمام نرم‌افزارهای شما و منابع فیزیکی را برقرار می‌کند. وقتی شما با لپ تاپ یا کامپیوتر کار می‌کنید، به راحتی می‌توانید به برنامه های خود دسترسی داشته باشید. برای مثال شما وقتی یک آهنگ را پلی یا یک عکس را باز می‌کنید، پردازنده سیستم شما از کجا می‌فهمد که شما یک آهنگ را اجرا کرده اید؟ بله درست حدس زدید. سیستم عامل است که ارتباط شما و سخت افزار ها را برقرار می‌کند، بدون اینکه شما با سخت افزارهای سیستم خود برخوردی داشته باشید.
سیستم عامل منظور کاربر را به طور کامل به سیستم می‌فهماند و باعث اجرا شدن دستورات او می‌شود. او ارتباطی غیر مستقیم بین کاربر و سخت افزارها را برقرار می‌کند. بنابراین برای کار با رایانه به یک سیستم عامل نیاز است. بدون وجود یک سیستم عامل، امکان پخش موسیقی، وبگردی و نوشتن هیچ متنی با استفاده از رایانه وجود ندارد. در واقع بدون وجود سیستم عامل، رایانه یک قطعه سخت‌افزار بی مصرف است.
شما ممکن است از سیستم عامل های مختلفی مانند سسیتم عامل ویندوز، macOS و غیره استفاده کنید. اما در این مطلب می‌خواهیم سیستم عامل لینوکس را معرفی کنیم که بسیار کاربردی است و مزایای آن را نسبت به سایر سیستم عامل ها برای شما توضیح دهیم.
سیستم عامل لینوکس چیست؟
گفتیم که لینوکس یکی از انواع سیستم عامل کدباز است. یکی از نسخه های محبوب سیستم عامل یونیکس، سیستم عامل لینوکس است. این منبع آزاد است و کد آن به صورت آزاد در دسترس همگان قرار دارد. سیستم عامل لینوکس می‌تواند سخت افزارهای مختلفی از جمله انواع مختلف تلفن همراه، تبلت، مسیریاب، و کنسول بازی تا رایانه های رومیزی، رایانه‌های بزرگ و ابررایانه‌ها و رایانه های تک بردی (SBC) را پشتیبانی کند.
لیست عملکرد سیستم عامل لینوکس کاملاً مشابه لیست UNIX است و سازگاری زیادی دارد. همانطور که قبلا نیز اشاره شد، این سیستم عامل ارتباط بین کاربر و سخت افزار ها و منابع را ایجاد می‌کند و یک واسطه به حساب می‌آید. طراحی این سیستم به گونه ای است که در انواع رایانه ها و گوشی های تلفن همراه طیف گسترده‌ای از برنامه ها را در اختیار کاربر قرار می‌دهد و برنامه ها و سخت افزار های زیادی را پوشش می‌دهد.
تاریخچه لینوکس
یکی از محبوب ترین سیستم عامل ها، سیستم عامل یونیکس است. این سیستم عامل پایگاه پشتیبانی و توزیع گسترده دارد و در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اوایل سال ۱۹۷۰ بود که این سیستم عامل برای مینی کامپیوتر ها و فریم‌های اصلی به عنوان یک سیستم چند وظیفه ای گسترش یافت. یونیکس انواع مختلفی دارد که سیستم عامل لینوکس (Linux) یکی از نسخه های رایگان آن است. این سیستم عامل در ابتدا توسط لینوس توروالدز (Linus Torvald) ایجاد شد. او از سال ۱۹۹۱ به عنوان دانشجوی دانشگاه هلسینکی فنلاند نسخه لینوکس را تولید نمود.
او نسخه اولیه لینوکس را به صورت رایگان در اینترنت منتشر کرد و به شکل عجیبی به یکی از بزرگترین پدیده های توسعه دهنده نرم افزار در طول تمام دوران ها تبدیل شد. سازنده این نرم افزار آن را به صورت متن باز (Open Source) عرضه کرد و هدف او عمومی کردن آن بود. لینوس پس از عرضه آن از همه متخصصین دعوت کرد تا روی این پروژه کار کنند و آن را توسعه دهند.
چون لینوکس متن باز بود، هیچ محدودیتی برای توسعه نداشت، به خاطر همین موضوع با استقبال توسعه دهندگان رو به رو شد. طی مدت کوتاهی هزاران توسعه دهنده و برنامه نویس اقدام به توسعه آن کردند. تا جایی که امروزه تعداد این افراد به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد. این موضوع نشان دهنده اهمیت این سیستم عامل است. در دوران جدید این سیستم عامل توسط یک گروه بزرگ توسعه دهنده در اینترنت که با هم همکاری می‌کنند، تالیف و نگهداری می‌شود. تخمین زده شده که تعداد کاربران لینوکس در سراسر جهان بیش از ۱۰ میلیون نفر است و رفته رفته نیز بیشتر می‌شود.
توزیع های مختلف لینوکس
در حال حاضر صدها ورژن مختلف از سیستم عامل لینوکس در جهان وجود دارد. بسیاری از این نسخه‌ها برای هدف خاصی طراحی شده‌اند. به عنوان مثال برای اجرا روی وب سرور یا اجرا روی سوئیچ های شبکه مانند روتر، مودم و غیره. آخرین نمونه یکی از محبوب‌ترین توزیع‌های مبتنی بر تلفن‌های هوشمند مبتنی بر لینوکس، اندروید است! به هر یکی از این ورژن های لینوکس که با اهداف خاصی طراحی می شوند، توزیع لینوکس گفته می شود. از مهمترین توزیع های لینوکس در حال حاضر عبارتند از:
- Red hat
- Parsix
- CentOS
- Open SUSE
- Ubuntu
- Fedora
- و Mint
اجزای تشکیل دهنده سیستم عامل لینوکس
۱- قسمت Shell
بخش پوسته یک رابط بین هسته و کاربر است. شِل از طریق کاربر دستورات را دریافت می‌کند و توابع هسته را اجرا می‌نماید. پوسته در انواع متفاوتی از سیستم عامل ها وجود دارد.
۲- قسمت System Utility Programs
دومین بخش سیستم عامل لینوکس بخش System Utility Programs است. این قسمت، انجام فعالیت‌های سطح تخصصی و خاص را برعهده دارد.
۳- بخش System Library
این قسمت از توابع خاص این سیستم عامل به شمار می‌آید. سیستم عامل لینوکس برای پیاده سازی عملکرد خود به این کتابخانه نیاز دارد و این کتابخانه نیازی به حق دسترسی کد ماژول‌های هسته ندارد.
۴- هسته یا Kernel
یکی از مهم ترین و اصلی ترین مولفه های یک سیستم عامل، هسته آن است. هسته مسئول اقدامات اصلی سیستم عامل لینوکس است.
۵- بخش Hardware layer
سیستم عامل لینوکس یک لایه سخت افزار دارد که شامل چندین دستگاه جانبی مانند CPU، HDD و RAM می‌باشد.
زبان برنامه نویسی لینوکس
امروزه زبان برنامه نویسی زیادی در جهان وجود دارد. از مهمترین ویژگی های یک زبان برنامه نویسی خوب می‌توان به مواردی مانند زیر اشاره کرد:
- قابل اعتماد بودن برنامه
- کارآمد بودن آن
- انعطاف‌پذیری
- قابلیت توسعه
- کاربر پسند بودن
- امنیت
زبان برنامه نویسی لینوکس تمام این ویژگی ها را دارد و همچنان روی برنامه های دسکتاپ متمرکز است. همانطور که قبلا نیز اشاره شد، لینوکس مانند نسخه یونیکس، یک هسته با منبع باز است. سیستم عامل لینوکس تحت مجوز عمومی GNU محافظت می‌شود، بسیاری از کاربران کد منبع لینوکس را تغییر داده‌اند. در نتیجه برنامه نویسی لینوکس با C ++ ،Perl ،Java و سایر زبان‌های برنامه نویسی سازگار است.
Linux بیشتر به زبان C نوشته می‌شود و بعضی از قسمتها نیز با زبان assembly نوشته شده‌اند. بیشتر رایانه ها قابلیت اجرای این سیستم عامل را دارند. حدود ۹۷ درصد از ۵۰۰ ابر رایانه قدرتمند جهان نیز هسته لینوکس را اجرا می‌کنند. سیستم عامل لینوکس قابلیت های زیادی دارد که دلیل مناسبی برای ارجعیت آن نسبت به سایر سیستم عامل‌هاست. در ادامه چند مورد از مزایای این سیستم عامل را با هم می‌خوانیم.
مزایای استفاده از سیستم عامل لینوکس
۱- سبک بودن
سیستم عامل لینوکس بسیار سبک است و میزان حافظه و فضای دیسک مورد نیاز آن نیز کمتر است. همچنین این سیستم عامل برای اجرا شرایط کمتری نسبت به سایر سیستم عامل ها نیاز دارد. بیشتر توزیع‌های لینوکس به ۱۲۸ مگابایت RAM و تقریباً به همان میزان فضای دیسک نیاز دارند.
۲- رایگان بودن
ما به راحتی می‌توانیم Linux را بارگیری کنیم و نیازی به خرید مجوز برای آن نیست. بدون شک یکی از مهم ترین مزیت های این سیستم عامل، استفاده رایگان از آن است.
۳- پایداری
در کل پایداری سیستم عامل لینوکس از سایر سیستم عامل ها بیشتر است و پایدار‌تر است. همچنین برای بهبود سطح عملکرد نیازی به راه اندازی مجدد دستگاه نیست و به ندرت کند می‌شود و زمان اجرای بالایی دارد.
۴- انعطاف پذیری زیاد
انعطاف پذیری لینوکس نسبت به سایر سیستم عامل ها بیشتر است و می‌توان از آن برای برنامه‌های دسکتاپ، سیستم‌های جاسازی شده و برنامه‌های سرور نیز استفاده کرد. سرور لینوکس و هاست لینوکس نیز با استفاده از همین سیستم عامل ایجاد می شوند.
۵- عملکرد بالا و مناسب
سیستم عامل لینوکس قابلیت و امکان مدیریت همزمان تعداد زیادی از کاربران را دارد. همچنین این سیستم عامل عملکرد بالایی را از طریق شبکه‌های مختلف فراهم می‌کند.
۶- منبع باز بودن لینوکس
سیستم عامل لینوکس منبع باز دارد و کد منبع آن دسترسی همگانی دارد. یعنی هر کسی با برنامه نویسی آشنایی داشته باشد، به راحتی می‌تواند این سیستم عامل را شخصی سازی کند. همچنین می‌تواند کد‌های آن را برای هر هدفی مشارکت، اصلاح، توزیع و غیره افزایش داد.
۷- امنیت بالا
از مهم ترین ویژگی های سیستم عامل لینوکس، امنیت بالای آن است. به همین دلیل مطلوب ترین گزینه برای توسعه دهندگان به شمار می‌آید. امنیت این سیستم عامل به گونه‌ای است که به هیچ برنامه آنتی ویروسی نیاز ندارد.
۸- داشتن گزینه CD / USB زنده
اغلب توزیع‌های لینوکس گزینه Live CD/USB را دارند. این قابلیت به ما این امکان را می‌دهد که سیستم عامل لینوکس را بدون نیاز به نصب، بررسی یا اجرا کنیم.
۹- به روز رسانی کردن نرم افزار
به روز رسانی های نرم افزار در سیستم عامل لینوکس توسط کاربر کنترل می‌شود. کاربر می‌تواند به روزرسانی‌های مورد نیاز خود را انتخاب کند. این به روزرسانی‌ها بسیار سریع‌تر از سایر سیستم عامل‌ها هستند و به راحتی و بدون مواجه شدن با مشکل خاصی نصب می‌شوند.
۱۰- رابط گرافیکی
لینوکس یک سیستم عامل مبتنی بر خط فرمان است اما می‌تواند قابلیت ویندوز را نیز داشته باشد و یک رابط کاربری تعاملی مانند ویندوز را نیز فراهم کند.
معایب سیستم عامل Linux
در قسمت های قبلی با مزیت های سیستم عامل لینوکس آشنا شدید. اما این سیستم عامل معایبی نیز دارد. برای مثال از مهمترین معایب لینوکس باید به کاربرپسند نبودن آن اشاره کرد. خصوصا در مقایسه با ویندوز این موضوع بسیار قابل حس است. البته در نسخه‌های اخیر و برخی از توزیع‌های لینکوس این مشکلات تاحد قابل قبولی رفع شده است. اما باز هم معایب دیگری می توان برای این سیستم عامل در نظر گرفت. برای مثال کمبود برنامه‌های مختص لینوکس از مهمترین آن ها است.
با توجه به آن که Linux مانند ویندوز بر بازار مسلط نیست، پیدا کردن برنامه‌هایی برای پشتیبانی از نیازهای کاربران آن دشوارتر از سیستم عامل‌های دیگر است. این یک مشکل برای بیشتر مشاغل است اما جامعه برنامه نویسان لینوکس در حال توسعه برنامه‌هایی هستند که توسط لینوکس پشتیبانی می‌شوند و به مرور زمان این مشکل تا حد زیادی برطرف می‌شود. به عبارتی می توان گفت که تنها افراد خاصی از این سیستم عامل استفاده می کنند و مردم عادی به سراغ آن نمی روند. البته در حال حاضر.
از دیگر معایب این سیستم عامل می‌توان به کمبود برنامه های اختصاصی برای لینوکس اشاره کرد. همچنین این سیستم عامل user friendly نیست و درایوری برای برخی از سخت افزارها ندارد. هزینه های پشتیبانی آن نیز بالاست. اما در هر صورت مزیت های ویژه ای که سیستم عامل ویندوز دارد، آن را به یکی از محبوب ترین سیستم عامل ها بدل کرده است.
سخن آخر
لینوکس یکی از مشهورترین و محبوب ترین سیستم عامل های متن باز در جهان است که امروزه کاربران زیادی دارد. این سیستم عامل به عنوان یک رابط و نرم افزار دستورات کاربر را به سخت افزار ها منتقل می‌کند، بدون اینکه کاربر با سخت افزار در ارتباط باشد. لینوکس از جهات مختلف شبیه دیگر سیستم‌های عامل مانند ویندوز، macOS یا iOS است. ما در این مطلب سعی کردیم به طور کامل به این موضوع بپردازیم که سیستم عامل لینوکس چیست؟ و چه اجزایی دارد؟
شما نیز می‌توانید در صورت تمایل و نیاز به راحتی این سیستم عامل را روی رایانه خود نصب کنید و از آن استفاده نمایید. اگر با نصب یا استفاده از این سیستم عامل دچار مشکل شدید، می‌توانید در بخش دیدگاه ها مشکل خود را بیان کنید تا در صورت ممکن شما را راهنمایی کنیم. از این که تا پایان این مطلب با ما در وبلاگ سرورپارس همراه بودید، از شما سپاس گزاریم.
مطالب مرتبط:
دیدگاهتان را بنویسید