شاید پس از تغییر نام شرکت فیس بوک به متا (Meta)، بسیاری از افراد فکر کنند که یک متاورس فیسبوک واحد وجود دارد که مالکیت آن متعلق به مارک زاکربرگ و شرکای او است. اما موضوع تلفیق دنیای مجازی و واقعی قبل از این اقدام هم وجود داشته و بسیاری از شرکت ها در صدد خلق دنیای مجازی خود هستند.
هر کدام از این شرکت ها سعی دارند تا دنیای متاورس خود را ساخته و با دیگر شرکت ها به رقابت بپردازند. پس اقدام زاکربرگ برای تغییر نام شرکت فیس بوک، تنها تلاشی برای عقب نماندن از این تکنولوژی جدید و نوپا بود و یک متاورس واحد نداریم. اما سوال اینجا است که متاورس چیست؟
متاورس یک شرکت یا سایت مشخصی نیست که به شخصیتی خاص تعلق داشته باشد. بلکه شاخه ای جدید از تکنولوژی است که سعی دارد دنیاهای مجازی جدیدی را برای انسان بسازد. اجازه دهید کمی بیشتر با جزئیات متاورس آشنا شویم.
متاورس چیست؟
تاریخچه استفاده از واژه متاورس، مربوط به امروز نیست و به سال ۱۹۹۲ میلادی برمیگردد. یعنی ۲۰ سال قبل، یک رمان از عبارت متاورس استفاده کرده بود. اما در آن زمان تکنولوژی به اندازه امروز پیشرفت نکرده بود و به ناچار تحقق این رویا، این همه سال طول کشید. اما با پیدایش تکنولوژی های جذابی مانند بلاک چین و ارز های دیجیتال و NFT ها، بستر لازم برای خلق دنیای رویایی جدید فراهم شده است.
در سال ۱۳۸۰ دکتر جلالی مهمان شبکه چهار صدا و سیمای ملی ایران شدند و تعریفی ساده از متاورس را ارائه دادند. ایشان برای توصیف جذابیت های پروژه های متاورس شرایطی را فرض کردند که شما در خانه خود در تهران نشسته و بدون نیاز به هیچ زحمتی، به فروشگاهی در پاریس رفته و خرید خود را انجام دهید.
پس از انجام خرید، دوباره به خانه خود در تهران بازگردید. تمامی این فعل و انفعالات در حالی رخ میدهد که شما از مبل نشیمن خود حتی جدا نشده اید. این توصیف ساده ای بود که برای قابل فهم کردن متاورس در آن زمان استفاده شد.
اما متاورس امروزی یک تکنولوژی جدید است که واقعیت مجازی، ویدیوهای سه بعدی و واقعیت افزوده را با یکدیگر ترکیب میکند. هر کدام از این تکنولوژی ها، جذابیت خاص خود را دارد و به شما کمک میکنند که هر کاری که دلتان میخواهد در فضای مجازی انجام دهید.
کدام پروژه متاورس بهتر است؟
اینکه از کدام متاورس استفاده کنید، بستگی به نیاز شما دارد. چون متاورس به شما این امکان را میدهد که با دوستان خود در اقصی نقاط جهان جمع شده و با یکدیگر گپ بزنید. برای این کار اصلا موقعیت جغرافیایی و شرایط شما مهم نیست. حتی میتوان در داخل خانه بود و جلسه کاری خود را در یک فضای کاملا واقعی برگزار کنید. یا این که در رختخواب راحت خود دراز کشیده و به کنسرت خواننده محبوب خود در دیگر کشورها بروید.
متاورس جذابیت های زیادی دارد و به طراحان کمک میکند تا ایده های خلاقانه خود را به مرحله اجرا برسانند. این ایدهها میتواند بسیار ساده و ابتدایی بوده و یا به قدری جذاب باشد که نتوان آن را وصف کرد. اما بازیهای رایانه ای نقش مهمی در تحقق طرح های متاورسی دارند و اولین متاورس های اجرا شده در فضای بازی ها بودند. تقریبا یک سال قبل بود که خواننده معروف تراویس اسکات (Travis Scott)، اولین کنسرت مجازی خود را در بازی Fortnite اجرا کرد!
شاید اولین سوالی که در ارتباط با متاورس به وجود میآید، مربوط به نحوه ورود به چنین فضایی باشد. در حال حاضر ورود به دنیای متاورس از طریق مانیتور و به شیوه سنتی انجام میگیرد. اما افقهای درخشانی را برای این تکنولوژی میتوان در نظر گرفت که یکی از ملموس ترین آنها، استفاده از عینک های واقعیت مجازی است. عینک های خاصی که با استفاده از آنها، میتوان وارد دنیای متاورس شد و با دیگران ارتباط برقرار کرد. حتی این احتمال وجود دارد که ابزارهایی جدید ساخته شوند که فعلا وجود خارجی ندارند.
یک ویژگی جذاب در خصوص متاورس، غیر متمرکز بودن آن است. یعنی مالکیت این دنیای مجازی متعلق به هیچ شخص و یا شرکت خاصی نیست و توسط تمامی کاربران عضو آن اداره میشود. پس با در نظر گرفتن تمامی این تعاریف و ویژگیها، میتوان متاورس را دنیایی غیرمتمرکز دانست که سعی در تلفیق دنیای واقعی و مجازی انسان ها دارد.
یعنی هر کاری که قبلا در دنیای واقعی انجام میشد را، میتوان در متاورس انجام داد. تماشای جدیدترین فیلم های روز دنیا، ملاقات و گپ زدن با دوستان، انجام کارهای شغلی و یا هر کار دیگری که فکرش را بکنید.
آشنایی با نسل سوم اینترنت یا همان Web 3.0
یکی از مفاهیم مرتبط با متاورس، نسل سوم اینترنت است. نسل جدیدی از اینترنت که همه چیز در آن غیر متمرکز است و غول های تکنولوژی جهان نمیتوانند به شکل امروزی از داده های اطلاعاتی سو استفاده کنند. چون در نسل دوم اینترنت که امروزه استفاده میکنیم، همه چیز در اختیار کمپانی های بزرگ مانند آمازون، اپل، گوگل و فیسبوک است. این شرکت ها به ظاهر امکانات متعددی را بصورت رایگان در اختیار کاربران خود قرار میدهند. اما این تمام قضیه نیست و آنها برای درآمدزایی، به دادههای ارزشمند کاربران نیاز دارند و از آن برای تبلیغات هدفمند استفاده میکنند.
اما در نسل سوم اینترنت قرار است که همه چیز غیرمتمرکز شود. البته جزئیات چنین نسل جدیدی از اینترنت هنوز مشخص نیست؛ اما بیشتر افراد معتقدند که در Web 3.0 دیگر امکان سو استفاده از دادهها به شکل امروزی وجود ندارد.
البته افراد تاثیرگذار حوزه تکنولوژی مانند جک دورسی و ایلان ماسک، پیدایش چنین نسلی از اینترنت را غیر ممکن میدانند و هیچ شانسی برای آن قائل نیستند. اما با وجود پیدایش بلاک چین و تکنولوژی های غیر متمرکز، میتوان امیدوار بود که روزی از نسل سوم اینترنت برای انجام امور روزانه خود استفاده کنیم.
تا به اینجای کار در خصوص برخی ویژگی ها و ابزارهای مورد نیاز متاورس، توضیح دادیم. چون برای استفاده و فعالیت در چنین فضایی، به امکانات متناسب با شرایط آن نیاز داریم. مثلا برای پرداخت هزینه ها در این دنیای مجازی، میتوان روی رمز ارزها حساب کرد. همچنین برای غیرمتمرکز کردن چنین بستری، از ویژگی های بلاک چین استفاده میشود. پس لازم نیست که شخص یا شرکتی مشخص مالک دنیای متاورس باشد و تصمیم گیریها توسط تمامی اعضا فعال در این بستر انجام میگیرد.
جالب است بدانید که متاورس هایی که تا به امروز معرفی و یا در حال ساخت هستند، از دو نوع ارز استفاده میکنند. یکی از آنها، ارزی است که در داخل بازی متاورس استفاده میشود. اما دومی ارز حاکمیتی یا به اصطلاح DAO است که همان نقش سهام شرکت را دارد.
با خرید و تهیه ارزهای DAO، میتوان در تصمیم گیریهای شرکت حق رای داشت و از منبع رشد احتمالی بازی متاورس و افزایش ارزش آن، سود کسب کرد. اما برای تحقق رویای متاورس، به ابزار دیگری به نام NFT نیاز خواهیم داشت که در بخش بعدی در خصوص آن بیشتر توضیح میدهیم.
تضمین حق مالکیت با NFT ها
متاورس قرار است که تبدیل به دنیایی جدید برای فعالیت و زندگی انسان شود. در این دنیای جدید شما به یک آواتار متاورس منحصربفرد و لباسی برای پوشش آن نیاز خواهید داشت. حتی بسته به نوع متاورسی که انتخاب میکنید، شاید لازم باشد که وسایل حمل و نقل و یا ورزشی خریده و یا برای خود خانه تهیه کنید. یعنی هر چیزی که در دنیای واقعی وجود دارد را، میتوان در دنیای متاورس هم تهیه کرد.
پس مانند دنیای فیزیکی که به سندی برای اثبات مالکیت یک زمین نیاز داشت، در دنیای مجازی متاورس هم باید ابزاری باشد که مالکیتها را تضمین کند. NFT دقیقا همان ابزاری است که برای اثبات مالکیت ها در دنیای متاورس به آن نیاز داریم.
واژه NFT، مخفف عبارت Non-Fungible Token است و به توکن های غیرقابل تعویض گفته میشود. توکنهایی با ویژگی خاص که میتوان برای ثبت مالکیت اجسام و یا داراییها در دنیای متاورس و حتی واقعی، از آنها استفاده کرد. یعنی هر چیزی که می خرید و یا به عنوان جایزه به شما داده می شود را، می توان با NFT مالکیت آن را به نام خود ثبت کرده و به کیف پول های خاص انتقال داد.
برای فروش این دارایی ها و انتقال مالکیت NFT ها، میتوان آنها را در مارکت پلیس های مشخص به فروش رساند. امنیت دارایی های ثبت شده با ان اف تی بسیار بالا است و حتی طراحان متاورس یا بازیها هم امکان دسترسی به آن را ندارند. قبلا در مقاله ای مفصلا در خصوص NFT صحبت کرده ایم. بنابراین سخن را کوتاه می کنیم.
تا به اینجای کار، فهمیدیم که برای طراحی و ایجاد دنیای متاورس، به تکنولوژی بلاک چین، خاصیت غیر متمرکز بودن، رمز ارزها، نسل سوم اینترنت، NFT ها و ده ها تکنولوژی دیگر نیاز داریم. پس متاورس و جذابیت های این دنیای رویایی، هنوز در ابتدای راه است و زمینه پیشرفت زیادی دارد. اما علی رغم نوپا بودن این تکنولوژی، چندین پروژه متاورس اجرا شده و یا در مرحله اجرای ابتدایی قرار دارند. در بخش بعدی، تعدادی از این پروژه را به شما معرفی میکنیم.
مهمترین پروژه های متاورس تا امروز
۱ – متاورس سندباکس (Sandbox)
پلتفرم سندباکس، یکی دیگر از معتبرترین پروژه های متاورس است که بر روی بلاک چین اتریوم قرار دارد. این پلتفرم با معرفی دو بازی در سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶، وارد دنیای متاورس شد. این پروژه قابلیت و امکانات مختلفی دارد و به کاربران خود اجازه ساختن بازی های مختلفی را میدهد.
برای ساخت بازی متاورس در سندباکس، نیازی به یادگیری کدها نیست و حتی افراد مبتدی هم میتوانند از ابزارهای کاربردی این پروژه برای ساخت بازی مدنظر خود استفاده کنند. این ویژگی های جذاب باعث شده که متاورس سند باکس بر سر زبان ها افتاده و قیمت ارزان ترین زمین های این فضای مجازی، به بیش از ده هزار دلار برسد.
فضای سندباکس غیرمتمرکز است و مالکیت تمام دارایی ها در این متاورس، با استفاده از NFT ها تعیین میشود. امکان خرید و فروش آنها نیز، در مارکت پلیس سندباکس فراهم شده است.
۲ – بلاک توپیا (Bloktopia)
متاورس بسیار متنوع است و به طراحان اجازه راه اندازی دنیا های تخصصی را میدهد. یکی از متاورس های جذاب در حال راه اندازی، پروژه بلاکتوپیا است که حکم یک راسته بازار را برای صنف کریپتوها دارد. چون دنیای رمز ارزها روز به روز در حال گسترش است و تبدیل به یک شاخه مستقل شده است. این شاخه مستقل، فعالان و ابزارهای خاص خود را دارد و هر روز پروژه هایی جدیدی ایجاد میشود که ارز مخصوص به خود را دارند.
پروژه بلاکتوپیا، همان دنیای متاورسی است که به یک برج ۲۱ طبقه مجازی (به احترام ۲۱ میلیون بیت کوین قابل استخراج) محدود میشود. در هر طبقه از این برج مجازی، فروشگاههایی وجود دارد که صرافیهای معتبر و بزرگان این بازار میتوانند برای ارائه خدمات به مشتریان مجازی خود، از آن استفاده کنند. این پروژه جذاب هنوز راه اندازی نشده است و قابلیت استفاده ندارد. اما از همین حالا، بزرگان بازار کریپتو مانند باینس، سولانا و کوکوین، املاکی را در این برج خریداری کردهاند!
به عنوان مثال فرض کنید که در خانه خود نشسته و قصد خرید یک رمز ارز را دارید. پس باید وارد برج مجازی بلاک توپیا شده و ارز دیجیتال مد نظر خود را از فروشگاه های طبقاتی مربوط به صرافیهای معتبر موجود در این فضا، خرید و فروش کنید. متاورس بلاکتوپیا بر روی بلاک چین پالیگان پیاده میشود و با توجه به لانچ نشدن آن، فعلا اطلاعات بیشتری از این دنیای مجازی وجود ندارد.
۳ – دیسنترالند (Decentral And) یکی از پروژه های متاورس
Decentraland، نام قدیمی ترین سایت و مجموعه ای است که در زمینه متاورس فعالیت دارد. این مجموعه فعالیت خود را از سال ۲۰۲۰ آغاز کردند و در حال حاضر، کاربران بسیار زیادی دارند که عضو این سایت شده اند. در پروژه دسنترالند، می توان زمین خرید و سازه مورد نظر خود را بنا کرد. در واقع این بستگی به سلیقه شما دارد که از زمین مجازی خود برای ساخت چه سازه ای استفاده کنید.
شاید قصد راه اندازی یک فروشگاه مجازی و فروش محصولات خود در این متاورس را داشته باشید. به هرحال مالک زمین در متاورس دسنترالند است که نوع کاربری و استفاده خود از زمینش را تعیین میکند. چنین فضایی حتی برای هنرمندانی مناسب است که قصد فروش آثار هنری به صورت NFT در گالری مجازی خود را دارند.
چون بازدید کنندگان مجازی موجود در این فضا، می توانند اثر هنری مورد نظر خود را از طریق سایت opensea و یا هر مارکت پلیس NFT دیگری خریداری کنند. البته قیمت یک قطعه زمین در این متاورس، به چند میلیون دلار رسیده و هر کسی قدرت خرید آن را ندارد. اما برای بازدید از این فضا، نیازی به پرداخت هزینه نیست و با ساخت یک کاراکتر میتوان به عضوی جدید از این دنیای مجازی تبدیل شد. حتی روشهای مختلفی برای درآمدزایی کاربران رایگان هم وجود دارد. متاورس دیسنترا لند بر روی بلاک چین اتریوم قرار دارد.
۴ – پروژه متاورس OVR
پروژه OVR یکی دیگر از متاورس های پیاده شده بر روی شبکه اتریوم است که ویژگی های منحصر به فردی دارد. یکی از این ویژگی های جذاب دنیای مجازی OVR، محدود بودن زمین آن است. موضوعی که در خصوص دو پروژه قبلی سندباکس و دسنترالند صدق نمیکند. چون طراحان این متاورس ها امکان گسترش نقشه دنیای مجازی خود را دارند؛ اما زمین ovr مانند یک لایه دیجیتال فرضی و محدود است که روی زمین کشیده شده است.
دلیل محدود بودن این لایه، بخاطر شباهت آن به سیاره ای است که روی آن زندگی میکنیم. چون امکان گسترش زمین وجود ندارد. لایه زمین مجازی پروژه OVR، از به هم پیوستن ۱.۶ تریلیون هشت ضلعی به یکدیگر بوجود میآید که به هر کدام از آنها Land میگویند. بیشتر تمرکز تیم طراح OVR، بر روی تکنولوژی واقعیت افزوده یا AR قرار دارد. چون آنها سعی دارند تا شرایطی نزدیک به واقعیت را برای کاربران مجازی خود فراهم کنند.
یکی دیگر از اهداف مهم این پروژه، گسترش فروشگاه های مجازی است. شاید در دنیای واقعی پیش آمده که قصد خرید یا بازدید از کالای یک مغازه را دارید، اما مغازه بسته باشد. اما در دنیای متاورس OVR، مغازه ها هیچ وقت بسته نیستند و در هر زمان از شبانه روز، میتوان از کالاهای آن ها بازدید کرد.
حتی امکان خرید محصول و سفارش آن تم وجود دارد. اما این تمام جذابیت ماجرا نیست و این پروژه تازه در ابتدای مسیر تکامل خود قرار دارد. شعار طراحان متاورس OVR این است که، زمین خود را در متاورس خریداری کنید قبل از اینکه پشیمان شوید.
۵ – Star Atlas از پروژه های متاورس
پروژه Star Atlas، یکی دیگر از متاورس های در حال عرضه است که با شروع راه اندازی خود، میتواند جهان مجازی را تغییر دهد. این پروژه بر روی بلاک چین سولانا طراحی شده و نسبت به چهار پروژه متاورس قبلی، دنیایی گسترده تر دارد. استار اطلس بیشتر به یک بازی با گرافیک خیره کننده شباهت دارد تا یک متاورس عادی. چون فضای آن محدود به کره زمین نیست و میتوان با سفینه خود به دیگر کهکشان ها رفت و به مبارزه پرداخت.
حتی میتوان به دیگر سیارات هم سفر کرد و در ازای استخراج مواد مختلف ارزهای polis و star atlas جایزه گرفت. استار اطلس برای ایجاد فضای گرافیکی خود، از موتور گرافیکی unreal engine 5 استفاده میکند؛ که قرار است در سال ۲۰۲۳ عرضه شود. کاربران این فضا از سه نژاد انسان، فضایی یا ربات هستند. تریلر جذاب این متاورس را میتوانید در یوتیوب مشاهده کنید.
نحوه کسب درآمد از متاورس ها
در قسمت های قبلی از این مقاله، به پاسخ سوال متاورس چیست؟ پرداختیم. همچنین به این موضوع اشاره شد که برای خرید و فروش در فضای متاورس به ارزهای دیجیتال نیاز داریم. پس هر جا که امکان استفاده از کریپتوکارنسی ها باشد، میتوان به درآمد زایی و کسب سود فکر کرد.
اما تکنولوژی متاورس هنوز در ابتدای مسیر تکامل خود قرار دارد و باید مردم چنین فضایی را پذیرفته و از آن استفاده کنند. پس از همین حالا نمی توان درآمد های پایدار و مطمئنی برای آن متصور بود. اما بهرحال شیوه های متفاوتی از درآمدزایی از طریق متاورس ها وجود دارد که به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد.
اولین روش، خرید Land یا زمین در دنیای رویایی متاورس است. چون امکان افزایش ارزش این زمین ها وجود دارد و حتی در این مقاله، به قیمت زمین در بعضی از پروژه های معروف متاورس اشاره شد. اما قیمت این زمین ها زیاد است و هر کسی توان خرید آنها را ندارد. پس به جای خرید زمین مجازی میتوان بر روی رمز ارزهای مربوط به این پروژه ها سرمایه گذاری کرد. ارزهای دیجیتال مانا و SAND، دو رمز ارز متعلق به پروژه های دسنترالند و سندباکس هستند که ارزش آنها از زمان عرضه اولیه، جهش خیره کننده ای داشته است.
روش دیگر سرمایه گذاری و کسب درآمد از متاورس، تهیه NFT های ارائه شده در این پلتفرم ها است. مثلا NFT مربوط به یک سفینه در پروژه استار اطلس را خریداری کنید. سپس با این سفینه میتوان در گیم های این پروژه شرکت کرده و در ازای انجام بازی، ارز متاورس را جایزه بگیرید. روش های دیگری هم برای درآمدزایی بدون هزینه از متاورس وجود دارد که درآمد آنها ناچیز بوده و به اندازه سرمایه گذاری نیست.
سخن آخر
در این مطلب از وبلاگ سرورپارس به معرفی چندین بازی متاورس و پروژه های معروف آن پرداختیم. اگر شما هم به این تکنولوژی علاقه دارید و از کسانی هستید که دوست دارید در تکنولوژی های جدید سرمایه گذاری کنید، خرید ارز متاورس می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. البته توجه داشته باشید که خرید ارز متاورس و به طور کلی بازی متاورس یک تکنولوژی جدید است.
پس هرگز بدون دانش وارد این حوزه نشوید. بهتر است ابتدا اطلاعات خود را افزایش دهید و سپس برای هر اقدامی تصمیم گیری کنید. امیدواریم که مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
مطالب مرتبط:
- ۱۰ دلیل که نباید سایت داشت!
- VPN یا VPS کدام یک برای ارز های دیجیتال مناسب تر است؟
- کسب درآمد از طریق فروش هاست
- اولین متاورس ایرانی
مقاله ای که در مورد متاورس نوشید؛ خیلی جامع و کاربردی هست. ممنون از زمانیکه برای تولید محتوای حرفه ای میذارید و چیزی به دانش مون میافزایید.
ممنون از نظر و عنایت شما دوست عزیز